เมื่อวันที่ 11 พฤศจิกายน 2568 หน่วยบริหารและจัดการทุนด้านการพัฒนากำลังคน และทุนด้านการพัฒนาสถาบันอุดมศึกษา การวิจัยและการสร้างนวัตกรรม (บพค.) กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (อว.) โดย ดร.จิตติ มังคละศิริ รองผู้อำนวยการ บพค. ได้รับมอบหมายจาก ดร.ณิรวัฒน์ ธรรมจักร์ ผู้อำนวยการ บพค. ในการแถลงนโยบายการสนับสนุนและร่วมประกาศเปิดตัวความร่วมมือในภาคีเครือข่ายชีววิทยาสังเคราะห์ประเทศไทยหรือ Thailand SynBio Consortium ภายในงานประชุมวิชาการนานาชาติด้านชีววิทยาสังเคราะห์ประจำปี พ.ศ. 2568 ‘Synthetic Biology Forum 2025’ (SynBio Forum) ภายใต้แนวคิด ‘Greater impact through collaboration’ ซึ่งเป็นการร่วมจัดงานประชุมโดยสำนักงานสภานโยบายการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรมแห่งชาติ (สอวช.) กับสภาอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทย (ส.อ.ท.) โดยได้รับเกียรติจาก นายสุรศักดิ์ พันธ์เจริญวรกุล รัฐมนตรีว่าการกระทรวง อว. ร่วมเป็นสักขีพยานต่อการเปิดตัวภาคีเครือข่ายความร่วมมือดังกล่าว พร้อมด้วยคณะผู้บริหารและพนักงานหน่วยงานในสังกัดกระทรวง อว. คณะอาจารย์ นักวิจัย เจ้าหน้าที่บริษัทพาร์ทเนอร์เอกชนเข้าร่วมกว่า 350 คน ณ ห้องประชุมพญาไท 1-3 ชั้น 6 โรงแรมอีสตินแกรนด์ พญาไท ถนนพญาไท กรุงเทพมาหนครฯ
โอกาสนี้ นายสุรศักดิ์ฯ รมว.อว. ได้กล่าวแสดงความยินดีต่อการลงนามความร่วมมือของภาคีเครือข่าย Thailand SynBio Consortium อย่างเป็นทางการ เพื่อเป็นกลไกเชื่อมโยงมหาวิทยาลัย สถาบันวิจัย ภาครัฐ และภาคเอกชน ภายใต้วิสัยทัศน์ “ชีววิทยาสังเคราะห์สร้างโอกาสใหม่ทางเศรษฐกิจ ขับเคลื่อนประเทศไทยสู่การพัฒนาอย่างยั่งยืนบนพื้นฐานโมเดลเศรษฐกิจชีวภาพ เศรษฐกิจหมุนเวียน และเศรษฐกิจสีเขียว (BCG)” โดยนายสุรศักดิ์ ได้ย้ำถึง 3 นโยบายสำคัญของกระทรวง อว. คือ การขับเคลื่อนเศรษฐกิจด้วยนวัตกรรม การพัฒนากำลังคนคุณภาพสูง และการเติบโตสีเขียว ซึ่งสอดคล้องกับเป้าหมายการพัฒนา SynBio ของไทยที่กำลังเตรียมเสนอเข้าสู่ที่ประชุมสภานโยบายการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรมในวาระหน้านี้อีกด้วย

ด้าน ดร.จิตติฯ รองผู้อำนวยการ บพค. ได้กล่าวแสดงยินดีและกล่าววิสัยทัศน์ของ บพค. ต่อการเข้าร่วมภาคีเครือข่ายชีววิทยาสังเคราะห์ประเทศไทย (Thai SynBio Consortium) ว่า บพค. พร้อมเป็นกลไกหนึ่งที่มีความมุ่งมั่นในการการสนับสนุนงานวิจัยขั้นแนวหน้า พัฒนากำลังคน และโครงสร้างพื้นฐานเพื่อขับเคลื่อนชีววิทยาสังเคราะห์ของประเทศไทย ซึ่งกำลังเป็นหนึ่งในฐานเทคโนโลยี หลักสำคัญที่สามารถกำหนดโอกาสทางเศรษฐกิจ สังคม และการแข่งขันระดับประเทศในอนาคต รวมถึงสามารถใช้เป็นเครื่องมือเพื่อรองรับความท้าทายสำคัญของโลกในยุคปัจจุบัน ไม่ว่าจะเป็น ความมั่นคงทางอาหาร (Food security) ความยั่งยืนของสิ่งแวดล้อม (Environmental sustainability) และการบรรเทาผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ (Climate change mitigation) และ บพค. เชื่อมั่นว่า ความร่วมมือภายใต้ Thailand SynBio Consortium จะสามารถเป็นพลังสำคัญในการขับเคลื่อนประเทศไทยสู่การเป็นศูนย์กลางของชีววิทยาสังเคราะห์ในภูมิภาคอาเซียนอีกด้วย
“บพค. ได้กำหนดทิศทางการสนับสนุนให้สอดคล้องกับเป้าหมายตาม Thailand Synthetic and Engineering Biology Roadmap ซึ่งประกอบด้วย 3 เป้าหมายหลักที่เรามุ่งมั่นจะร่วมขับเคลื่อนให้เกิดขึ้นอย่างเป็นรูปธรรม ได้แก่

1. การพัฒนาบุคลากรสมรรถนะสูงในสาขา SynBio ผ่านการสนับสนุนทุนการศึกษาและทุนวิจัยสำหรับนักศึกษาระดับบัณฑิตศึกษา รวมทั้งการสร้างหลักสูตรเฉพาะทางร่วมกับมหาวิทยาลัยทั้งในและต่างประเทศ เพื่อเพิ่มทักษะและสมรรถนะด้านเทคโนโลยีชีวภาพ
2. การพัฒนาห้องปฏิบัติการ Key Laboratories ด้านชีววิทยาสังเคราะห์ ให้เป็นศูนย์ให้บริการเครื่องมือขั้นสูงระดับประเทศ (National service facility)
3. การให้ความสำคัญกับโจทย์วิจัยด้าน SynBio รวมถึงการยกระดับคุณภาพงานวิจัยให้มี Field-Weighted Citation Impact (FWCI) สูงยิ่งขึ้นผ่านการสนับสนุนโครงการ Frontier Research และ Joint Lab ร่วมกับสถาบันชั้นนำระดับโลก เพื่อเพิ่มขีดความสามารถในการผลิตองค์ความรู้ใหม่ที่มีผลกระทบเชิงวิชาการและ เชิงนโยบายสูง” รองผู้อำนวยการ บพค. กล่าว

ด้าน ดร.สิริพร พิทยโสภณ รองผู้อำนวยการ สอวช. กล่าวถึงบทบาทสำคัญของหน่วยงานที่เป็นกลไกกลางเชื่อมโยงภาคส่วนต่าง ๆ ให้ร่วมขับเคลื่อนประเทศไทยให้ก้าวสู่การเป็นศูนย์กลางด้าน SynBio ของภูมิภาค พร้อมกล่าวถึงความร่วมมือระหว่าง สอวช. กับ UNESCO ในการพัฒนาแนวทางหลักสูตร Engineering Biology เพื่อวางรากฐานสู่ระดับสากล
นอกจากนี้ยังได้รับเกียรติจากนายกิตติพงศ์ ลิ่มสุวรรณโรจน์ กรรมการบริหาร ส.อ.ท. กล่าวถึงความคืบหน้าของภาคีเครือข่ายฯ และการริเริ่มโครงการ Gene editing ในมันสำปะหลังไทย ซึ่งไม่ถือเป็นการดัดแปรพันธุกรรม (non GMOs) โดยเป็นความร่วมมือระหว่างนักวิจัย ภาครัฐ และภาคอุตสาหกรรมทั้งในและต่างประเทศ เป็นต้นแบบสำหรับการปรับแต่งพันธุ์อื่น ๆ ที่อุตสาหกรรมต้องการได้
ปัจจุบันภาคีเครือข่ายชีววิทยาสังเคราะห์ประเทศไทยประกอบด้วยหน่วยงานสมาชิกกว่า 22 หน่วยงาน ดังนี้ สำนักงานสภานโยบายการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรมแห่งชาติ (สอวช.) สภาอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทย (ส.อ.ท.) สำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (สกสว.) สำนักงานพัฒนาการวิจัยการเกษตร (สวก.) ศูนย์ความเป็นเลิศด้านชีววิทยาศาสตร์ (ศลช.) สำนักงานนวัตกรรมแห่งชาติ (สนช.) หน่วยบริหารและจัดการทุนด้านการเพิ่มความสามารถในการแข่งขันของประเทศ (บพข.) หน่วยบริหารและจัดการทุนด้านการพัฒนากำลังคน และทุนด้านการพัฒนาสถาบันอุดมศึกษา การวิจัยและการสร้างนวัตกรรม (บพค.) สำนักงานคณะกรรมการนโยบายเขตพัฒนาพิเศษภาคตะวันออก (สกพอ.) สำนักงานการวิจัยแห่งชาติ (วช.) กรมวิชาการเกษตร จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ สถาบันวิทยสิริเมธี มหาวิทยาลัยมหิดล มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี มหาวิทยาลัยนเรศวร มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลธัญบุรี สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.) และสถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทย (วว.)
ภายในงาน SynBio Forum 2025 มีการจัดเวทีเสวนาและกิจกรรมสำคัญตลอดทั้งวัน เพื่อเชื่อมโยงงานวิจัย นโยบาย และอุตสาหกรรมด้านชีววิทยาสังเคราะห์ของไทยกับความร่วมมือระดับโลก โดยมี Session พิเศษที่จัดร่วมกับสำนักงานคณะกรรมการนโยบายเขตพัฒนาพิเศษภาคตะวันออก (EEC) ในการนำเสนอธุรกิจและเทคโนโลยีด้านชีววิทยาสังเคราะห์จากนานาประเทศ เพื่อแสดงถึงศักยภาพของธุรกิจนวัตกรรม (Innovation Driven Enterprise) ในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจชีวภาพ เพื่อส่งเสริมการเชื่อมโยงการวิจัยสู่ภาคอุตสาหกรรมและสร้างโอกาสความร่วมมือทางธุรกิจระหว่างนักลงทุนไทยกับพันธมิตรต่างประเทศ
อีกหนึ่งกิจกรรมไฮไลต์ของงานปีนี้คือการแข่งขัน Thailand SynBio Challenge 2025: Designing the Protein for Tomorrow ที่เปิดเวทีให้นักศึกษาและนักวิจัยรุ่นใหม่จากทั่วประเทศ นำเสนอแนวคิดด้านชีววิทยาสังเคราะห์เพื่อออกแบบโปรตีนแห่งอนาคตที่ตอบโจทย์อุตสาหกรรมและความยั่งยืน โดยมีผู้สนใจเข้าร่วมส่งไอเดียประกวดกว่า 29 ทีม และมีทีมที่ผ่านการคัดเลือก จำนวน 9 ทีม จากมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล โรงเรียนกำเนิดวิทย์ มหาวิทยาลัยพะเยา โรงเรียนนิวตัน (The Newton Sixth Form School) จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย รังสิต และมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี โดยผู้ชนะ 3 ทีมจะได้รับรางวัลเดินทางไปศึกษาดูงาน ณ สถาบันเทคโนโลยีขั้นสูงเซินเจิ้น (SIAT) เพื่อแลกเปลี่ยนองค์ความรู้และสร้างเครือข่ายกับนักวิจัยระดับนานาชาติ
งาน SynBio Forum 2025 เป็นการรวมพลังของภาครัฐ เอกชน และสถาบันวิชาการ พร้อมด้วยพันธมิตรจากหลายประเทศ เพื่อยกระดับประเทศไทยสู่การเป็นศูนย์กลางนวัตกรรมชีววิทยาสังเคราะห์แห่งภูมิภาคอาเซียน และจัดงานติดต่อมาเป็นปีที่ 5 แล้ว เพื่อให้เกิดแรงบันดาลใจในการผลิตองค์ความรู้จากงานวิจัยขั้นแนวหน้าให้เป็นที่รับรู้ในสาธารณะอย่างต่อเนื่องต่อไป